![]() |
![]() |
![]() |
|||||||||||||||||||||||||
![]() |
|||||||||||||||||||||||||||
|
Беларускі іменьнік. Мужчынскія імёны Л-Я.Л1. ЛАВАР — грэцкае Lauros ад лацінскага laurus”дрэва лавар”. — Лавар Мядзейнік, 1577 г. — Лавар, сын князя Тройдзеня. Лаўрык, Лаворчык, Лаварок, Лаўрушчык, Лаўра(у)сь, Лаўрук, Лаўрасюк, Лаўрышук, Лаўраш, Лаваш... 2. **ЛАГОЖ — ад слова “лагодны”. Гожык, Гожка, Гажук, Гожась, Гожань... 3. **ЛАДАВІД, ЛАДАБА(О)Р — творная форма ад Ладона. 4. ЛАДОН — бог дабрабыту (раман У.Караткевіча “Хрыстос прызямліўся ў Гародні”) Ладзя, Ладук, Ладар Ладзень, Ладаш... 5. ЛАСІМ (БА’69) — ад словаў “ласавацца, ласы”. Ласка, Ласік, Ласюк, Ласень, Ласы, Лашань... 6. ЛАЎРЫН — лацінскае Laurentius “лаўрэнцкі”. — Лаўрын Вайтковіч, 1528 г.; — Лаўрын Дравінскі, рэлігійны ды грамадзкі дзяяч XVI ст. Лаўрык, Лаўрук, Лаўрусь, Лаўранчук, Лаўранюк, Лаўрэн, Лаўрыш... 7. ЛЕЛЮІП (СС’65) — адпаведнік жаночага імя Лёля. гл. ЛЕНАРТ. 8. ЛЕНАРТ — старажытна-германскае Leon-hard: leo “леў” + hard “адважны”. — Ленарт Юхновіч, 1567 г.; — Ленарт Пацей, ваявода віцебскі, XVII ст.; — Ленарт Ходзька, гісторык, публіцысты, выдавец XIX ст. Лянок, Ленар, Ленча, Ленаш... 9. ЛЕПЕЛЬ — легендарны князь, заснавальнік Лепеля. Лепік, Лепчык, Лепась, Лепча, Лепеш, Лепшы... 10. ЛІЗДЭЙ(КА) — балцкае lizd “гняздо”. — легендарны першасьвятар крывічоў. Дэсь, Дзейка, Дзяюк, Дэш... 11. ЛІТАВОР — вялікі князь Вялікага княства Літоўскага; — Літавор Храптовіч, маршалак каралеўскі, ваявода наваградзкі, XVIII ст. Літась, Літук, Літань, Літавей, Літаш... 12. **ЛІТВЕНЬ, ЛІТВАШ — ад назову жыхароў Вялікага княства Літоўскага — літвіны. Ліцік, Літвук, Літань, Літавей, Літаш... 13. ЛІШТВАН (БА’69) Лішук, Лішань, Ліцік, Лішт... 14. ЛОГВІН — лацінскае Longinus < longus “доўгі”. — Логвін Семяновіч, 1577 г.; — Логвін Юрына, 1772 г. Логась, Лагук, Логча, Логень, Лунгась, Логін, Лонгін, Логаш, Ловаш, Логвень... 15. *ЛОСЬВІД — варажбіт з народнае казкі; — вёска на Віцебшчыне. Відзя, Відук, Відзень, Лосьвік, Ласьвук, Ласюк, Лосьвень, Лосаш, Лосваш... 16. ЛОТАШ (БА’69) — старажытна-гэбрайскае lot “пакрывала; араматычная смала”. Лотка, Лоцік, Лотусь, Латук, Лоцень, Лотась, Лот... 17. ЛУКАШ — лацінскае Lucas < lux “сьвятло”. — Лукаш Скарына, бацька ўсходнеславянскага першадрукара; — Лукаш Апалінскі, аўтар вядомага трактату па архітэктуры, упершыню ў Рэчыпаспалітае вызначыў архітэктуру як навуку, XVII ст.; — Лукаш Галамбеўскі, этнограф, гісторык і архівіст XIX ст. Лукашык, Лукашок, Лукась, Лукашук, Лукан, Лукша... 18. ЛЮБАРТ — сын князя Гэдыміна, з 1340 году — валынскі князь. Любка, Любча , Бартась, Бартук, Барцень, Любаш, Барцей... 19. ЛЮДАМІР — ад словаў “людзі + мір”. — Людамір Рагоўскі, кампазытар, XIX-XX стст. Людась, Людзік, Людук, Людзень, Людаш, Мірка, Мірук, Мірань, Мірча... 20. ЛЮДВІК — старажытна-германскае Chlodwich, Hlodwig,: hlod “слава” + wig “бітва”. — Людвік Грынцэвіч, архітэктар, прадстаўнік позьняга барока, XVIII ст.; — Людвік Зьвяждоўскі, адзін з кіраўнікоў паўстаньня 1863 г.; — Людвік Абрамовіч, гісторык, журналіст, выдавец, аўтар кнігі “Чатыры стагодьдзі кнігадрукаваньня ў Вільні, 1925 г.”. Лёдзік, Людук, Людаш гл. ЛЮДАМІР. 21. ЛЮЦЫЯН — лацінскае Lucianus “сын Лукаша; які мае дачыненьне да Лукаша”. — Люцыян Узембла, гісторык культуры, краязнаўца, калекцыянер XIX - XX стст.; — галоўная асоба паэмы М.Танка “Люцыян Таполя”. Люцік, Люцко, Люцэсь, Люташ, Люціш... 22. ЛЯВОН — грэцкае leon “леў”. — Лявон Бароўскі, гісторык літаратуры, перакладчык ды публіцысты, выкладчык Віленскага універсытэту XIX ст.; — Лявон Галынец, навуковец, д-р мэдычных навук XIX ст. Лявончык, Леванок, Леванчук, Леванук, Леўчык, Леўча, Леваш, Ляваш, Левень... М1. МАРЦІН — лацінскае Martinus вытворнае ад Mars, Martis “Марс — імя бога вайны ў рымлянаў”. — Марцін Пачобут-Адляніцкі, астраном XVIII ст. — Марцін Кухта, уладар віленскае друкарні, XIX-XX стст. Марцюк, Марчук, Мартуль, Мартын, Мартуш... 2. МАРЦЫЯН — лацінскае martianus “народжаны ў месяцы, прысьвечаным Марсу”. — Марцыян Агінскі-Троцкі, 1697 г.; — Марцыян Ропат, пэрсанаж п’есы У.Караткевіча “Званы Віцебска”. Марусь, Марук, Янка. гл. МАРЦІН. 3. МАР’ЯН — мужчынская форма ад імя Марыя. — Мар’ян Фальскі, актор трупы У.Галубка, XX ст.; — Мар’ян Пецюкевіч, палітычны дзяяч міжваеннага часу, XX ст. Марась, Марусь, Марук, Мар’яш... 4. МАЦЕЙ — старажытна-гэбрайскае mattiyuahy “дар Ягвэ”. — Мацей Сарбеўскі, паэта, філёзаф, выкладчык Віленскае акадэміі, XVII ст.; — Мацей Бурачок, псэўдонім Ф.Багушэвіча. Мацейка, Мацешык, Мацко, Мацук, Мацяюк, Матуш, Мацюш... 5. МАШЭКА — гэрой нацыянальнага эпасу. Маська, Машук, Машань... 6. МЕЛЬВІД (БА’85) Мелька, Мелясь, Мялюк, Мельча, Меляш... 7. МІКІТА — грэцкае Niketas “пераможца”. — Мікіта Забеліч, 1528 г.; — Мікіта Зносак, галоўны пэрсанаж п’есы Я.Купалы “Тутэйшыя”. Мікітка, Мікешка, Мікусь, Мікаш, Мікей... 8. МІКОЛА — грэцкае Nikolas: nikao “перамагаць”+ laos “народ”. — Мікола Гусоўскі, вядомы паэта XVI ст.; — Мікола Радзівіл, генэрал у паўстаньні 1794 г.; — Мікола Нікіфароўскі, этнограф XIX ст. Міколка, Мікусь, Мікуць, Міклаш, Мікула... 9. МІХАЛ — старажытна-гэбрайскае mi-ka-’el “хто як Бог”. — Міхал Клеафас Агінскі, вядомы кампазытар ды палітычны дзяяч XIX ст.; — Міхал Забэйда-Суміцкі, знакаміты тэнар XX ст. Міхалка, Міхась, Міхалец, Міхнюк, Міхалюк, Міхалон, Міхна, Міхайла... 10. МІНДОЎГ — балцкае min «”розум” + daug “багата”. — першы князь ВКЛ (1200-63 гг.) Мідок, Мінась, Мідук, Мінук, Мідзей, Мідаш... 11. МІНТАЎТ — балцкае min «розум» + taut «народ». — удзельны літоўскі князь, XIV ст. Мінка, Мінась, Мінук, Мінташ, Мінаш... 12. *МІРАНІМ — грэцкае Myron «пахкае масла — міра». — вёска ў Івацэвіцкім р-не Берасьцейшчыны. Мірка, Мірась, Мірусь, Мірук, Мірак, Мірань, Міраш... 13. МОНВІД — балцкае mani «розум» + vyd «бачыць». — сын вялікага князя Гэдыміна. Монік, Відка, Відук, Монар, Монаш... 14. МЯДАР(Т) (СС’65) — ад слова «мёд». гл. МЯДЗЕЛ. 15. *МЯДЗЕЛ (БА’69) — мястэчка на Меншчыне. Мядзік, Мядзень, Мядар... 16. *МЯДЗЬВІН — в.Мядзьвінавічы Дзятлаўскага р-ну Горадзеншчыны. гл. МЯДЗЕЛ і ДЗЬВІН. 17. МЯЛЕТ — грэцкае meletios«той, хто клапоціцца». — Мялет Кеша, 1746 г.; Мялеці Сматрыцкі, сьвятар, палемісты XVII ст. Лецік, Мелька, Мялешка, Мельча, Мялеш... 18. МЯНЕСК — легендарны асілак ды чараўнік, млынар. Менась, Менка, Мянук, Менча, Менаш... Н1. НАДЗЕЙ (БА’69) — адпаведнае жаночаму Надзея. Надзік, Надзька, На-(й)дзюк, Надзень, Надаш... 2. НАЙБАРТ (БА’69) гл. БАРТАШ. 3. *НАРБУТ — балцкае nor «хацець, жадаць». — в.Нарбуты Ашмянскага р-ну Горадзеншчыны. Нарцік, Нарась... гл. БУТАЎТ. 4. НАРЫМУНТ — балцкае nor «хацець, жадаць» + mani «розум». — сын Гэдыміна, князь полацкі й пінскі (1277-2.2.1348). Норусь, Нарык, (На)Рымук, Рымча, Нараш, Рымаш... 5. НЕРУШ — у значэньні «некранутае, цэлае». — імя ашмянскага шляхціча, 1567 г. Нерусь, Рушык, Рушыч, Руш, Рушань... 6. НЁМАН (БА’69) — легендарны князь. Нёмік, Нёмась, Нёмаш... 7. НЯБРОЙ — ад словаў «броіць, сваволіць, гарэзаваць». — імя магілёўскага месьціча, 1746 г. Броўка, Нябрук, Небрусь, Брой... 8. НЯМІРА — упаўнаважаны кн. Вітаўта, XV ст. Мірка, Мірак, Мірчук, Мір, Немір... 9. НЯСТАН — ваявода князя Хведара Карыбутавіча. Несік, Несь, Станюк, Станюта, Стах, Станей... 10. *НЯСЬВІЖ — места на Меншчыне, згадваецца ў летапісах 1223 годам. Неська, Несік, Віжук, Віжар, Віжань, Нясьвей... 11. НЯФЁД — грэцкае neophytos «пасьвечаны нанова, нэафіт». — Няфёд Дроніч, 1597 г.; — Няфёд Карчун, 1688 г. Неўка, Невік, Нявук, Неўча, Неваш... 12. НЯЧАЙ — ад слова «чаяці — чакаць, спадзявацца». — Нячай Цішэвіч, 1567 г. Нецька, Нецік, Нячук, Нечась, Неча... П1. ПАЎЛЮК — лацінскае paulus «малы». — Паўлюк Багрым, каваль і паэта XIX ст.; — Паўлюк Трус, паэта XX ст. Паўлюсюк, Паўлючык(-чок), Паўлюсь, Паўлючук, Пашук, Паўло, Пашута... 2. ПЁТРА — грэцкае Petros «камень». — Пётра Скарга, рэлігійны дзяяч, рэктар Віленскага універсытэту, XVI ст.; — Пётра Сергіевіч, мастак XX ст. Петрык, Пятрок, Петрачок, Пятрусь, Пятрук, Пятро, Пятраш... 3. ПІЛАТ (СС’65) — лацінскае pilatus «узброены дзідамі». Пілатка, Пілацік, Латусь, Латук, Лацень, Латаш... 4. ПІЛІП — грэцкае Phillipos «той, хто любіць коней». — Піліп Лядовіч, 1567 г.; Піліп Казімір Абуховіч, дзяржаўны ды ваенны дзяяч Вялікага княства Літоўскага, XVII ст. Піліпка, Піліпок, Піліпчык, Ліпень, Ліпась, Піліпчук, Ліпаш... 5. ПРАДСЛАЎ — ад словаў «вельмі + слава». — Прадслаў Гарбоўскі, 1624 г. Працка, Працік, Працлась, Працук, Працань, Працаш... 6. ПРОЗАР — мастак, адзін з творцаў Бялыніцкіх фрэсак, 1761 г. Зорчык, Зарок, Зарук..; гл. Зарыян. 7. ПТАХ — імя берасьцейскага шляхціча, 1676 г. Тась, Пташук, Пташ... 8. ПЯРУН — у старажытнае міталёгіі бог грому ды маланкі. Перка, Пярусь, Пярок, Пярунок, Пярук, Пераш... Р1. РАГВАЛОД — старажытна-германскае ragin „ро¬зум" + waldan „уладарыць". — вялікі полацкі князь, бацька Рагнеды, X ст. Уладзя, Волька, Валюк, Рагвал, Ладаш... 2. РАДАСЛАЎ — ад сло¬ваў „радавацца, радзіць + слава". — імя сына Браніслава Тарашкевіча. Радка, Радук, Славук, Рада, Радунь, Радань, Paдаш... 3. РАД3ІВІЛ — балцкае rad „знайсьці" + vil „прагнуць". — Радзівіл Восьцікавіч, заснавальнік роду Радзівілаў. гл. РАД3ІМ. 4. РАД3ІМ — ад словаў „рада, радасьць + мір". — правадыр ды прарадзімец племя радзімічаў; — Радзім Гарэцкі, навуковец i грамадзкі дзяяч XX ст. Радзік, Радзька, Радзюк, Радчук, Радзец, Радзіш, Радзень... 5. РАМІЯН — Чарняўскі,1668 г. Ясік, Ромік, Ромка, Рамук, Ромуль, Роменъ, Рамаш... 6. РАМУАЛЬД — старажытна-германскае hrom„слава" + waldan „гаспадарыць, уладарыць". — Рамуальд Падбярэзкі, пісьменьнік i выдавец, XIX ст.; — Рамуальд Зянькевіч, фальклярысты, этнограф ды пэдагог XIX ст.; — Рамуальд Траўгут, удзельнік паўстаньня 1863 г. гл. РАМІЯН. 7. РАСЬЦІСЛАЎ — ад словаў „расьці + слава". — князь менскі й полацкі, сын Глеба Усяславіча, XII ст. Росьцік, Славук, Растук, Расташ, Ростань... 8. РАТУШ (СС'65) — ад слова „ратуша" — магістрат, сельская управа. Рацік, Ратка, Ратук, Рацень, Ратуль, Раташ... 9. **РОКАШ — старабеларускае „рокаш — паўстаньне". Рочка, Рокась, Рокусь, Рокань, Рок... 10. РОСЛАЎ (БА'85) — ад словаў „расьці + слава". гл. РАСЬЦІСЛАЎ. 11. *РЫМАВІД — балц¬кае rim „спакой" + vyd „бачыць". — в.Рымавіды Валожынскага р-ну Меншчыны. гл. РЫМАНТ, ВІД3ІБОР. 12. РЫМАНТ — балцкае rim „спакой" + mant „муціць". — сын князя Тройдзеня. Рымка, Рымук, Рымар,Рымча, Рымаш... 13. РЫМША — герой нацыянальнага эпасу. гл. РЫМАНТ. 14. РЫНГАЛЬД — старажытна-германскае ragin „розум, рашэньне" + waldan „уладарыць, гаспадарыць". — князь наваградзкі, сын Альгімонта. Рынка, Рынук, Рына(у)ш... 15. РЫГОР — грэцкае Gregorios „той, хто ня сьпіць". — Рыгор Цамблак, мітрапаліт Вялікага княства Jliтоўскага, XV ст.. — Рыгор Шырма, харавы дырыжор, фальклярысты, музычны й грамадзкі дзяяч, XX ст. Рыгорка... 16. *РЫСЛАЎ — в.Рыслаўе Веткаўскага р-ну Гомельшчыны. Рысік, Рыська, Славук, Рысюк, Рысень, Рысаш... С1. САБІН (СС'65) — лацінскае Sabinus „сабінянін; рымскае радавое імя". Собка, Собік, Сабук, Собчык, Собань, Собаш... 2. СЬВЯТАВІТ — бог не¬ба й сьвятла у балцкіх славянаў. гл. ВІЦЕНЬ, ВІТАЎТ 3. *СЕБЕЖ — места ў Пскоўскай вобл. Pacei. Бежык, Бяжук, Бежань, Сабей... 4. СЕВЯРЫН — лацінскае Severinus < severus „строгі, сур'ёзны". — Севярын Налівайка, атаман казацкага атраду, XVI ст.; — Севярын Салтаноўскі,1660 г. Сеўка, Сяўрук, Севярчук... 5. *СЕМЕЖ — в.Семежава Капыльскага р-ну Меншчыны. Семік, Сямук, Сямаш, Сямашка... 6. СКІРГАЙЛА — балц¬кае skir „дзяліць" + gail „любіць". — князь, сын Альгэрда, XIV ст. Скірцік, Скіржук, Скіржань... гл. ГАЙ. 7. СКІРМА(У)НТ — балцкае skir „дзяліць" + mant „розум". — першы з роду наваградзкіх князёў. Cкipniк, Скірмук, Скірмань... 8. СОЖ — легендарны княжыч. Сожык, Сажук, Сожань... 9. СОЛТАН — татарскае „султан". — легендарны герой, млынар; — Солтан Александровіч, ваявода наваградзкі, XV ст. Танок, Салтук, Солташ... 10. СОТВАР — бог сонца у летапіснай Літве. Соцік, Сотась, Сатвук, Сотань, Сотваш... 11. СТАВОР (БА'69) — Cmaвік, Ставук, Стаў,Ставаш... 12. СТАНІСЛАЎ — ад словаў „станавіцца + слава". — Станіслаў Глябовіч,1388 г.; — Станіслаў Богуш-Сестранцэвіч, сьвятар ды гісторык, XVIII ст.; — Станіслаў Манюшка, кампазытар XIX ст. Станчык, Стаська, Стасюк, Станьчук, Стась, Стах, Станіш... 13. СТАХОР — грэцкае eustathes „добра складзены, моцны". — Стахор Mimкoвіч,кіраўнік магілёускага паўстаньня 1606-08 гг. Стась, Сташка, Сташук, Сташэня... 14. СТУГАР (БА'69) — Стужка, Стужук, Стуган, Стужань, Стугаш... 15. *СУВІД — в.Сувіды Брагінскага р-ну Гомельшчыны. Сувідка, Сувась, Сувен, Суваш... 16. СУВОР — сотнік Biцебскі, XVIII ст. Суворка, Ворык, Ворыч, Вораш, Сувей... 17. *СУД3ІБОР — вёска ў Петрыкаўскім р-не Гомельшчыны. Гл. СУД3ІСЛАЎ. 18. СУД3ІСЛАЎ (ПСРЛ'35) — ад словаў „судзіць + слава". Судзік, Славук, Судзіс, Судаш... 19. СУРВІЛА — пэрсанаж беларускага фальклёру. Вільчык, Вільчук, Вільча, Сураж... 20. СУРЫЯН — СурыянМаксімовіч, баярын ваўкавыскі, 1528 г. Ясік, Сурчык, Сурык, Сурчук, Сурань... 21. СЫМОН — грэцкае Simonas са старажытна-гэбрайскае sim'on „(Бог) які чуе". — Сымон Будны, друкар ды асьветнік XVI ст.; — Сымон Рак-Міхайлоўскі, дзяяч нацыянальна-вызваленчага руху Заходняе Беларусі, пэдагог, XX ст. Сымонка, Сыманюк, Сямаш... Т1. ТАДЭВУШ — старажытна-гэбрайскае tadde «ухвала». — Тадэвуш Касьцюшка, нацыянальны герой Беларусі, ЗША ды Польшчы, кіраўнік нацыянальна-вызвольнага паўстаньня 1794 года; — Тадэвуш Лада-Заблоцкі, паэта XIX ст.; — Тадэвуш Мастовіч-Далэнга, пісьменьнік, XX ст. Тодзя, Тодась, Тадук, Тадэй, Дэў... 2. ТАМАШ — арамейскае te’oma «блізьнец». — Тамаш Зан, культурны дзяяч, сябра т-ва філяматаў у Віленскім універсітэце, XIX ст.; — Тамаш Ваўжэцкі, грамадзка-палітычны і вайсковы дзяяч ВКЛ, харужы браслаўскі, актыўны ўдзельнік паўстаньня 1794 г.; — Тамаш Грыневіч, кіраўнік атрада ў паўстаньні 1863 г. Томка, Тамась, Томась, Томчык, Тамчук, Тамук, Тамашук, Тумаш... 3. ТАЎЦІВІЛ — балцкае taut «народ» + vil «прагнуць». — князь літоўскі й полацкі, пляменьнік Міндоўга, пам. у 1263 г. Таўцік, Таўцюк, Таўчук, Таваш, Таўцей... 4. ТОДАР — грэцкае Theodoros: theos «бог» + doron «дар». — Тодар Касьцюкевіч, 1528 г.; — Тодар Кляшторны, паэта, XX ст. Тодка, Тадась, Тодзька, Тадарук, Тадарэц, Тодаш... 5. ТРОЙДЗЕНЬ — вялікі князь ВКЛ, XIII ст. Дзянёк, Дзёнька, Траян, Траюк, Трой, Трояш... 6. ТРОМАНЬ (БА’69). Тромка, Тромась, Трамук, Тромень, Тромаш... 7. ТУГАН — усходне-турэцкае «сокал». — легендарны ўладар Сьвіцязі. Тужка, Туганка, Тугук, Тугань... 8. ТУР (ТУРЫМ, ТУР(А)ВІД) — скандынаўскае Thor «імя бога-грамаўніка». — Тур, брат Рагвалода, першы ўладар Тураўскага княства, X ст. Турась, Турцік, Турок, Турук, Тураш... У1. УЛАДЗІСЛАЎ — ад словаў «улада + слава». — Уладзіслаў Сыракомля, паэта XIX ст.; — Уладзіслаў Дмахоўскі, мастак, XIX ст.; — Уладзіслаў Галубок, актор, драматург ды кіраўнік першага беларускага тэатра, XX ст. Уладзя, Ладусь, Славук, Ладась, Ладук, Ладаш... 2. УЛАСЛАЎ (БА’85) — ад словаў «улада + слава». Улашчык, Уласька, Уласік, Ласук, Уласень, Улас... 3. *УСЕЛЮБ — волат, казачны герой; — вёска Наваградзкага р-ну Горадзеншчыны. Любка, Любась, Любань, Любаш... 4. *УСЬВЯТ — крывіцкі сьвятар; — в.Усьвяць Астравецкага р-ну Горадзеншчыны. Сьвятка, Сьвятук, Сьвяцень, Сьвяташ... 5. УСЯСЛАЎ — ад словаў «усе, усё + слава». — Усяслаў Чарадзей, вялікі полацкі князь, памёр 14.4.1101 г. Весік, Славук, Вус... Ф1. ФАБІЯН — лацінскае Fabianus «Фабіеў; які мае дачыненьне да Фабія». — Фабіян Маціясовіч, 1567 г.; — Фабіян Шантыр, палітычны ды культурны дзяяч, XX ст. Яська, Фабусь, Фабук, Фабуш... 2. ФАЎСТЫН — лацінскае faustus «шчасьлівы, спрыяльны». — Фаўстын Вечаркоўскі, 1664 г.; — Фаўстын Цяцерскі, мемуарысты, грамадзкі дзяяч, удзельнік паўстаньня 1794 г., д-р філязофіі ды тэалогіі. Фасцік, Фа(ў)стук, Фаста(у)сь, Фаўст... 3. ФІЛОН — грэцкае philon «прадмет любові». — Філон Альшэўскі; 1589 г.; — Філон Кміта-Чарнабыльскі, аршанскі стараста, аўтар вядомых «Лістоў...» з маскоўскага памежжа, XVII ст. Філонік, Філонка, Філік, Хвіля, Філюк, Філёнчык, Філанец, Філюта, Хвілей... 4. ФЛЯГОНТ — грэцкае phlego «гарэць, палаць, асьвятляць». — Флягонт Валынец, удзельнік нацыянальна-вызвольнага руху Заходняе Беларусі, пасол у польскім Сойме, XX ст. гл. ФЛЯРЫЯН. 5. ФЛЯРЫЯН — лацінскае florianus «што квітнее». — Флярыян Шымковіч, 1567 г; — Флярыян Ждановіч, адзін з пачынальнікаў нацыянальнага тэатра, XX ст. Яська, Флёрка, Флерусь, Флера, Флерча, Флераш... 6. ФРАНЬЦІШАК — лацінскае Franciscus «што мае дачыненьне да франкаў — германскага племя». — Франьцішак Скарына, усходнеславянскі першадрукар, XVI ст.; — Франьцішак Смуглевіч, мастак, XVIII ст.; — Франьцішак Багушэвіч, паэта і паўстанец 1863 г. Ранак, Ранусь, Ранась, Пранук, Франчук, Франук, Праньціш... 7. ФУРС — грэцкае Thyrsos «тырс, вакхічнае жазло, што насілі ў часе сьвятаў». — Фурс Ніфядовіч, 1578 г., месьціч магілёўскі. Фурсік, Фурань, Фурсень, Фурсаш... Х1. ХАЦЕН — Улазовіч ды Хадковіч, гарадзенскія баяры, XVI ст. Хоцька, Хачук, Хоцень, Хочань... 2. *ХАНІСЛАЎ — ад словаў «хацець + слава». — вёска ў Маларыцкім р-не Берасьцейшчыны. гл. ХАЦЕН. 3. ХВАЛІМІР — ад словаў «хваліць + мір». — Хвалімір Дарашкевіч, 1541 г. Хвалька, Хвалік, Хвалюк, Хвалаш, Хвалень... 4. ХРЫЗАСТОМ — грэцкае Chrysostomos «залатавусны». — Хрызастом Неміровіч-Шчыт, полацкі судзьдзя, 1684 гл. ХРЫШЧАН. 5. ХРЫШЧАН — «хрышчаны чалавек». — ваявода рэчыцкі, XV ст.; — Хрышчан Сарнаўскі, 1567 г., шляхціч Гарадзенскага павету. Хрысьцік, Хрыстась, Хрыстук, Хрыстын... Ц1. ЦІМАН (СС’65) — грэцкае Timon < timao «шанаваць». гл. ЦІМОХ. 2. ЦІМОХ — грэцкае timao «шанаваць» + theos «бог». — Цімох Ждановіч, 1567 г.; — Цімох, пэрсанаж «Пінскае шляхты» В.Дуніна-Марцінкевіча. Цімошык, Цімка, Цімашук, Цімон, Цімаш... 3. ЦІХАМІР (СС’65) — ад словаў «ціхі + мір». Цішка, Цімась, Цімук, Цішук, Цішань, Ціхан... 4. ЦЫКМУН — старажытна-германскае sigu «перамога» + mand «абарона»; — пэрсанаж рамана У.Караткевіча «Каласы пад сярпом тваім». Куня, Кунась, Кунча, Кунаш... 5. ЦЫПРЫЯН — грэцкае Kyprianos < kyprios «хто мае дачыненьне да Кіпру». — Цыпрыян Жахоўскі, 1671 г.; — Цыпрыян Камуняка, пісьменьнік і палемісты XVII ст., аўтар «Ліста да Абуховіча...». Яська, Цыпрук, Цыпрыяш, Цыпрэй... Ч1. ЧАКАН (БА’69) — ад словаў «той, каго чакаюць». Часік, Почак, Нечань... 2. ЧАРУСЬ (СС’65) Чарок, Чарань, Чараш... 3. ЧАСЛАЎ — ад словаў «чэсьць + слава»; Часлаў Пяткевіч, этнограф ды фальклярысты XIX-XX стст.; — Часлаў Родзевіч, тэатральны ды грамадзкі дзяяч XX ст. Чэсік, Часюк, Славук, Чэсь, Часень, Чашань... Ш1. ШАНІБОР (БА’69) — ад словаў «шанаваць + бор». Барок, Шанік, Шанук, Шанась, Шанча... 2. ШАНТАР (БА’69) Шанік, Шанцук, Шанчук, Шантань... 3. ШЫХ (БА’69) — старабеларускае «парадак, узор, шчасьце, шанцунак». Шыхка, Шыхік, Шыхусь, Шыхук, Шыхун, Шыхань... 4. ШЭМЕТ — ваяр Васіліскае харугвы, 1567 г. Шамецік, Шамецька, Шэмусь, Шамась, Шамук, Шэмень, Шэмча... 5. ШЧАДНЫ (БА’69) — ад словаў «берагчы, ашчаджаць». Шчадзік, Шчадка, Шчадусь, Шчадук, Шчадань, Шчадзень... 6. ШЧАСНЫ — «той, каму шчасьціць»; імя пашыранае на Беларусі ў сярэднявеччы. — Шчасны Вяжэвіч, 1528 г.; — Шчасны Багуматчыч, баярын васіліскі, XVI ст. Шчаська, Шчась, Шчасень, Часей... 7. ШЧЫБАТ — Петрашэвіч-Воўк, ваяр Астрынскае харугвы, XVI ст. Шчыцька, Шчыбук, Шчыбень, Шчыбей... 8. *ШЧЫТАМІР — ад словаў «шчыт + мір». — імя палкоўніка, што пахаваны на тэрыторыі Марыянскага кляштару ў Друі, XVIII ст.; — в.Шчытамірычы Менскага р-ну. — Мірка, Мірок, Шчыт, Шчыцень...; гл. ШЧЫБАТ. Ю1. ЮРЫ — грэцкае Georgos «земляроб». — сьвяты Юры — апякун Беларусі. Юрка, Юрчык, Юрась, Юрчук, Юрэц, Юрча, Юрага... 2. ЮЛЬЯН — грэцкае Ioulianos < ioulos «кучаравы». — Юльян Гарайн, жывапісца XIX ст.; — Юльян Урсын Нямцэвіч, пісьменьнік ды публіцысты, удзельнік нацыянальна-вызвольнае барацьбы 1794 і 1830-31 гг.; — Юльян Бакшанскі, кіраўнік аддзелу ў паўстаньні 1863 г. Юлька, Юлісь, Юлік, Юльяш... 3. ЮСТЫН — лацінскае Iustinus < Iustus «справядлівы». — Юстын Ластоўскі, бацька Вацлава Ластоўскага, XIX ст.; — адзін з пэрсанажаў рамана У.Караткевіча «Хрыстос прызямліўся ў Гародні». — Юсьцік, Юстась, Юстук, Юсташ... Я1. ЯВАД (СС’65) — старажытна-гэбрайскае yefet «павелічэньне, пашырэньне». Вадок, Вадзька, Вадась, Вадук, Вадаш... 2. ЯГІНТ (БА’85) — балцкае jo + gint «бараніць». гл. ГІНТАЎТ. 3. ЯЗЭП — старажытна-гэбрайскае yozef «ён (Бог) памножыць, ён (Бог) дадасьць». — Язэп Кудзямовіч, 1528 г.; — Язэп Лёсік, філёляг, публіцысты, грамадзкі дзяяч, адзін з лідараў нацыянальнага Адраджэньня, XX ст.; — Язэп Драздовіч, мастак XX ст. Язэпка, Юзік, Юзук... 4. ЯКАНТ (СС’65) — лацінскае Hyacinthus «па назове кветкі гіацынт альбо каштоўнага камяня яхант». Яканюк, Канташ, Кантук...; гл. ЯКУБ. 5. ЯКІМ — старажытна-гэбрайскае yeho-yaqim «Бог паставіў, Бог зацьвердзіў». — Якім Трыгубовіч, 1528 г.; — Якім Бядрыцкі, 1764 г. Якімка, Якімчык, Якімук, Якімчук, Якімец, Яўхім... 6. ЯКУБ — старажытна-гэбрайскае ya’aqob параўнальнае ‘aqeb «пятка». — Якуб Бомбліч, 1528 г.; — Якуб Суша, грамадзкі і рэлігійны дзяяч, д-р тэалёгіі, XVII ст. Якубік, Якубец, Якубка, Якуш, Якута... 7. ЯЛАТ (СС’65) — старажытна-гэбрайскае yo’el «Ягова бог». Лацік, Латук, Лацень, Латуш... 8. ЯМАНТ — сын князя Мінгайлы, намесьнік Вітаўта ў Смаленску, XIV - XV стст. Мяцік, Ямась, Ямук, Ямаш... 9. ЯН — старажытна-гэбрайскае yohanan «Бог мілуе». — Ян Гаштальд, ваявода віленскі, XV ст.; — Ян Дамель, мастак XIX ст.; — Ян Булгак, этнограф, фальклярысты, майстра мастацкае краязнаoчае фатаграфіі пач. XX ст. Ясік, Яська, Ясь, Янка, Ясюк, Янук, Янчук, Янус, Януш... 10. ЯНУАРЫ — лацінскае Ianuarius «Янусаў; Янус — старажытна-рымскі бог пачатку ды часу, мае 2 твары». — Януары Сухадольскі, жывапісца, удзельнік паўстаньня. гл. ЯН. 11. **ЯРАВІТ гл. ЯРАШ, ВІТАЎТ. 12. ЯРАШ — ад словаў «яры, яркі». — Яраш Яўлановіч, 1597 г.; — Яраш Васковіч, 1728 г. Ярка, Ярчык, Ярусь, Ярась, Ярук, Ярэ(а)ц, Ярош, Ярута... 13. ЯСКАЛЬД — скандынаўскае Hoskoldz «імя аднога з папалечнікаў князя Рурыка». — з імёнаў шляхты Ваўкавыскага павету, XVI ст. гл. ЯН. 14. *ЯСТРАБЕЛЬ — вёска ў Бярозаўскім р-не Берасьцейшчыны. Ястрык, Ятрук, Я(с)трусь, Я(с)трась, Ятрэц, Я(с)трань, Я(с)траш... 15. *ЯСЬВІЛ — в.Ясьвілы Воранаўскага р-ну Горадзеншчыны. Яська, Ясьвук, Ясьвень, Ясаш... 16. ЯЦЬВЯГ — імя аднога з балцкіх плямёнаў, што жылі на тэрыторыі Беларусі. Яц(і)ык, Яцька, Яцук, Яцьвень, Яцаш... 17. ЯЎГЕН — грэцкае eugenes «высакародны». — Яўген Хлябцэвіч, аўтар «Нашае Нівы»; — Яўген Барычэўскі, літаратуразнаўца, прафэсар, XX ст. гл. АЎГЕН. 18. ЯЎЛАН — грэцкае Eulampios: eu «добра» + lampo «сьвяціць, зьзяць». — Яўлан Камантовец, 1541 г.; — Яўлан Заховіч, 1591 г. Ланька, Ланік, Яўлась, Ланук, Яўлаш... 19. ЯЎНУТ — балцкае jaun «малады». — сын вялікага князя Гэдыміна, брат Альгерда, XIV ст. Явік, Явук, Явусь, Явень, Яваш...
|
||||||||||||||||||||||||||
Кніжны куток /
Мультымедыя /
Друкаванкі і самаробкі /
Цяжарнасць і роды /
Гадаванне /
Метадычныя матэрыялы /
Сям'я і свет /
Мова Форум / Блогі / Фотаальбом / Подпісы да форумаў / Афіша / Паштоўкі / Жывы слоўнік / Наша мапа Мапа сайту / Пра нас / Кантакты |
|||||||||||||||||||||||||||
У артыкулах захаваны правапіс аўтара. Тэксты выкладзеныя ў азнаямленчых мэтах. Калі знаходжанне пэўнага тэксту ў нашай бібліятэцы парушае Вашыя аўтарскія правы - калі ласка, паведамце пра гэта па адрасе dzietki@gmail.com і мы тэрмінова прыбяром тэкст з сайту. |
|||||||||||||||||||||||||||
![]() |
![]() |
![]() |
![]() |
![]() |
|||||||||||||||||||||||
![]() ![]() |