1. АДАМ - старажытна-гэбрайскае - 'adam "чалавек"; нярэдка тлумачыцца як чырвоны, таму што Бог стварыў першага чалавека з чырвонае гліны. Адно з найбольш папулярных на Беларусі імёнаў. Яго насілі гэткія знакамітыя людзі як:
- Адам Міцкевіч, вялікі паэта Рэчы Паспалітае;
- Адам Ганоры Кіркор, грамадзкі дзяяч, публіцысты, выдавец ды гісторыу XIX ст.;
- Адам Гіляры Гурыновіч, паэт-дэмакрат, фалькларысты XIX ст.;
- Адам Станкевіч, сьвятар, гісторык ды публіцысты, лідар Беларускае Хрысьціянскае Дэмакратыі, закатаваны ў сталінскія часы.
Адась(-ка), Адамка, Дамейка, Адамчык, Адамец, Адаш, Адамей…
2. АДВАРД - старажытна-гэрманскае ed, ead "уласнасьць" + wardan "ахоўваць"; лац. Eduardus. Імя належыць:
- Адварду Жалігоўскаму, паэту, філёзафу, рэвалюцыйнаму дзеячу XIX ст.;
- Адварду Паўловічу, удзельніку паўстаньня 1863 года;
- Адварду Пякарскаму, паэту-падарожніку і дасьледчыку XIX ст.;
Адзя, Варцік, Верас, Варты, Эдаш (Едрусь)…
3. АДЗІЯН (БА'69) - Адзя; гл. Ян.
4. АЗАР - старажытна-гэбрайскае 'azarya "Бог дапамог". Вядомае з XVI ст
- Азар, 1614 г., Аршанскі павет;
- Азар Ключнік, 1681 г., Магілёў.
Азарка, Зарук, Азарчык, Зарыяш…
5. АЛАІЗ (СС'65) - лацінскае Aloisius, Aloysius з французскае a Louis "які мае дачыненьне да Луі".
Лёзік, Алюк, Зарук, Альдзісь, Алёйза…
6. АЛЕСЬ - грэцкае Alexeios; Alexandros: alexo "абараняць" + andros "мужчына".
Належыць:
- Алесю Гаруну, паэту ды грамадзкаму дзеячу ХХ ст.;
- Алесю Бурбісу, грамадзкаму і тэатральнаму дзеячу ХХ ст.;
- цэнтральнае постаці рамана У.Караткевіча "Каласы пад сярпом тваім" - Алесю Загорскаму;
Лесік, Лесь, Лясюк, Алекса, Лёкса, (А)Ляхно…
7. АЛІГОР (СС'65) - грэцкае Georgos "земляробца", гл. АЛЬГЕРД.
8. АЛІЗАР - старажытна-гэбрайскае 'el'azar "Бог дапамог"; лацінскае Eleazar. Вядомае з XVI ст.
- Алізар Уласовіч, 1567 г., шляхціч Пінскага павету.
Алізарка, Лізарчук, Зарук, Аліз, Аліч…
9. АЛЬБІН - лацінскае Albinus ад albus "белы". Імя носяць:
- Альбін Стэповіч, сьвятар ды паэта міжваеннага часу, ХХ ст.;
- Альбін Рагвал Алёйза Крыштофіч з Дубатыньня, персанаж раману "Хрыстос прызямліўся ў Гародні" У.Караткевіча.
Боля, Альбась(-усь), Альбук, Альба(ш)…
10. *АЛЬБУТ - сядзіба Альбуць Стаўбцоўскага р-ну на Меншчыне, гл. Альбін.
11. АЛЬВАС (БА'69) - лацінскае і грэцкае aloe - назва расьліны.
Алюк, Альвук, Альчык, Аль, Альваш…
12. АЛЬГЕРД - балцкае alg "клікаць" + gird "чуць";
- Вялікі князь Вялікага княства Літоўскага (1296 - 1377 гг.), пры якім беларуская мова была абвешчаная дзяржаўнаю;
- Альгерд Абуховіч-Бандынэлі, пісьменьнік ХІХ ст.;
Альгесь, Гердась, Алюк, Альгук, Альгей, Альгаш…
13. АЛЬГІМОНТ - балцкае alg "клікаць" + mant "вадзіць, муціць";
- Напаўлегендарны наваградзкі князь (XIII ст.), унук Скірмунта, сын Трайната, Бацька Рынгальда.
Моньцік, Манук, Алюк, Алюсь, Альгей, Гімант, Монташ…
14. АМБРАЖЭЙ - грэцкае Ambrosius "несьмяротны, падобны да Бога".
- Амбражэй Вайтковіч, 1567 г., ашмянскі шляхціч;
- Амбражэй Станіславовіч, ваявода біскупа віленскага, XVI ст.
Брожык, Брасюк, Ам(б)рос, Ам(б)рук, Аблажэй…
15. АНЁЛ - грэцкае aggelos "весьнік, вястун".
- Імя носіць Анёл Доўгірд, мысьляр XVIІІ - ХІХ стст.
Нёлка, Нялук, Анук, Анчык, Нёлаш…
16. АНТОН - грэцкае antao "змагацца, спаборнічаць". Імя вельмі папулярнае сярод беларусаў ў часе міжваеннага адраджэньня, дзякуючы ягоным носьбітам.
- Антон Мішкевіч, 1528 г., баярын мсьціслаўскі;
- Антон Абрамовіч, музыка ды кампазытар XIХ ст.;
- Антон Луцкевіч, адзін зь лідараў нацыянальнага адраджэньня напачатку ХХ ст.
Антонка, Антось, Антанюк, Антук, Антуш…
17. АПАЛІНАР - лацінскае Apollinarios "што мае дачыненьне да Апалёну; Апалёнаў".
- Апалінар Гараўскі, мастак ХІХ ст.;
- Апалінар Пупко, знакаміты разьбяр, XХ ст.
Польцік, Палюк, Полюсь, Поль, Апалін, Полюш…
18. АПАНАС - грэцкае Athanatos "несьмяротны";
- Апанас Анісімовіч, 1528 г., баярын ваўкавыскі;
- Апанас Андруховіч, 1552 г., пінскі месьціч.
Понік, Панук, Поньцік, Панчук, Пан, Панча, Панаш…
19. АПІМАХ - грэцкае epimacheo "дапамагаць зброяй";
- Апімах Бухавецкі, 1578 г., магілёўскі шляхціч.
Пімась, Пімук, Пімча, Апімаш…
20. АРСЕНЬ - грэцкае arsen "мужны";
- Арсень Загорны, дыктар беларускае праграмы радыё "Свабода";
- Арсень Ліс, дасьледчык традыцыйнае культуры, пісьменьнік.
Арсенька, Арсенік, Арсюк, Аршук, Арчук, Арсён, Арсайла, Арсей…
21. АСТАХ - грэцкае eustathes "добра збудаваны, ураўнаважаны, моцны, здаровы".
- Астах Валовіч, стараста берасьцейскі, XVI ст.;
- Астах Тышкевіч, гісторык, этнограф ды краязнаўца, адзін з пачынальнікаў беларускай навуковай археалёгіі, XIХ ст.
Сташка, Сташук, Стах, Сташэня, Асташ…
22. *АСТРАВІТ - в.Астравіты Браслаўскага раёну на Віцебшчыне.
гл. ВІТ, ВІТАЎТ.
23. *АСТРАМЕЧ - вёска ў Берасьцейскім раёне Берасьцейшчыны.
24. АЎГЕН - грэцкае eugenes "высакародны".
- Аўген Калубовіч, гісторык, пісьменьнік. Памёр на эміграцыі, ХХ ст.
Генік, Аўгусь, Аўгук, Аўгуль, Аўгіяш, Генюш…
25. АЎГУСТЫН - лацінскае augustinus "які мае дачыненьне да Аўгуста, Аўгустаў".
- Аўгустын Багдановіч, 1567 г., шляхціц Менскага павету;
- Аўгустын Тамковіч, 1567, шляхціц Лідскага павету;
Аўгусцін, Аўгусць, Аўгуль, Аўгута, Густын…

Б

1. БАГДАН – “дадзены Богам”.
- Багдан Карсаковіч, баярын мсьціслаўскі, XVI ст.;
- Багдан Лаўрыновіч, ваяр васіліскае харугвы, 1567 г.;
- Багдан Андрусышын, беларускі пясьняр у Амэрыцы, XX ст.
Данчык, Данік, Багданік, Багданка, Данук, Данусь, Богусь, Богдаш, Багдаш…
2. *БАГРЫМ – в.Багрынавічы Петрыкаўскага р-ну Гомельшчыны.
гл. БАГДАН, БАГУМІЛ.
3. БАГУМІЛ – “мілы Богу”.
- Багуміл Маскевіч, ваяр ды пісьменьнік XVII ст.
Богця, Богусь, Богась, Богут, Богша…
4. БАГУН (БА’69)
гл. БАГУМІЛ.
5. БАГУСЛАЎ – “Богу слава”.
- Багуслаў Маковіч, 1541 г.
- Багуслаў Аляшэўскі, 1670 г.
Славук; гл. БАГУМІЛ…
6. БАЗЫЛЬ – грэцкае basileios “царскі, падобны да цара”.
- Базыль Гарубарда, 1582 г.;
- Базыль Лялецкі, 1664 г.
Базылік, Базыльчык, Базылька, Базылюк, Базыльчук, Базыяш, Базыляш, Базылян…
7. БАЛЦАР – асырыйскае bel-tas-assar “каго абараняе Бог”.
- Балцар Валіцкі, 1567 г., шляхціч Ваўкавыскага павету;
- Балцар Хрышчановіч, 1567 г., са слонімскае шляхты.
Балько, Балец, Балюк, Баль, Балаш…
8. БАЛЯСЛАЎ – ад словаў “болей + слава”.
- Баляслаў Калышка, палкоўнік у паўстаньні 1863 г.;
- Баляслаў Пачопка, літаратар міжваеннага часу, ХХ ст.
Славук, Боля, Балюк, Болюш …
9. БАНАДЫКТ (БЕНЯШ) – лацінскае Benedictus “дабраслаўлёны”.
- Банадыкт Ждановіч, 1582 г., ашмянскі шляхціч;
- Банадыкт Дыбоўскі, навуковец, удзельнік паўстаньня 1863 г.
Банась, Банук, Банадысь…
10. БАРКУЛАБ – халдзейскае bar “сын” + lahama “дароднасьць”.
- Баркулаб Корсак, ротны беларускага войска у бітвах пад Вулай і Дуброўнай, 1564 г., дзісенсуі стараста; ад ягонага імя паходзіць назва в.Баркулабава Быхаўскага р-ну Магілёўскае вобл.
Барця, Барук, Баркуль, Баркаш…
11. БАРНАТ – старажытна-германскае Bernhard: ber “мядзьведзь” + hard “дужы”.
- Барнат Багдановіч, 1528 г., баярын радунскі;
- Барнат Рамашкевіч, 1567 г., шляхціч Ашмянскага павету.
Барцік, Барнась, Барнук, Барнар, Байнар, Барнаш…
12. БАРТАШ – арамейскае bartolmey; грэцкае Bartholomaios “сын Пталамея”.
- Барташ Прасьвіловіч, 1528 г., баярын слонімскі;
- Барташ Тур, 1567 г., шляхціч Берасьцейскага павету.
Барця, Барцік, Бартук, Бартуль, Барт, Бартуш…
13. БЕЛАПОЛЬ – герой народнага паданьня.
гл. АПАЛІНАР
14. *БЕРАЖ – возера Бярэжа ў Браслаўскім р-не Віцебшчыны.
15. БОГУТ, БОГУШ – вытворная форма ад імя Багдан.
- Богут Багацівіновіч, 1401 г.;
- Богуш Барысовіч, 1541 г.
Богдзя, Багук, Богусь, Богуць, Богаш…
16. БРАНІСЛАЎ – ад словаў “бараніць + слава”.
- Браніслаў Залескі, мастак і пісьменьнік ХІХ ст.;
- Браніслаў Тарашкевіч, навуковец грамадзкі ды палітычны дзяяч напачатку ХХ ст.
Бронік, Бронісь, Брончык, Славук, Бранук, Бронча…
17. БРАСЛАЎ – легендарны князь.
гл. БРАЧЫСЛАЎ.
18. БРАЧЫСЛАЎ – ад словаў “брачэць, грымець + слава”. Князь полацкі, бацька Ўсяслава Чарадзея, княжыў у 1003 – 1044 гг.
- Барнат Багдановіч, 1528 г., баярын радунскі;
- Барнат Рамашкевіч, 1567 г., шляхціч Ашмянскага павету.
Бра(т)чык, Братук, Братуль, Брацей…
19. БУДА (БА’69) – ад словаў “будзіць” альбо “быць”.
Будзік, Будзька, Буд, Будась, Будай, Будаш…
20. *БУДАВЕЙ (БУДАВЕСТ) – в.Будавея Браслаўскага р-ну Віцебшчыны.
Будзька, Весьцік, Веська, Весік, Вест, Вястун, Будаш…
21. БУДЗІВІД – князь Вялікага княства Літоўскага, ХІІ ст.
Дзівук, Дзівар, Дзіваш…, гл. Буда.
22. БУДЗІМІР (СС’65) – ад словаў “будзіць + мір”.
Марук, Мерча, Мераш…, гл. Буда.
23. БУДРЫС (СС’65) – гл. БУДА.
24. *БУДСЛАЎ – ад словаў “будзіць + слава”; мястэчка ў Мядзельскім р-не Віцебшчыны.
Славук, гл. Буда.
25. БУЖА(Н) (БА’69)
Бузька, Бузук, Бужач, Бужча…
26. БУЙВІД – кіарўнік сялянскага паўстаньня ў Вялікім княстве Літоўскім (1544 – 45 гг.)
Буйко, Буюк, Буйны, Буяш…
27. БУЛАК (БА’69) – кіргіскае, казахскае “крыніца, ручаёк”.
28. БУС – старабеларускае буса – “барка, судна”.
- легендарны правадыр старажытных плямёнаў на тэрыторыі Беларусі;
- Я.Бус, 1708 г., віцебскі месьціч.
Буська, Бусьлік, Бусюк, Бусел, Бусян…
29. *БУСЯЖ – вёска ў Івацэвіцкім р-не Берасьцейшчыны.
- гл. БУС.
30. БУТАЎТ – балцкае bud “будзіць, пільнаваць”+ taut “народ”.
- сын вялікага князя літоўскага Альгерда.
Буцька, Бутась, Буцюк, Буташ …
31. БУТРЫМ – арамейскае bar-tolmay, грэцкае грэцкае Bartholomaios “сын Пталамея”.
- легендарны князь;
- Бутрым Даўнаровіч, Бутрым Мікуліч, 1528 г., гарадзенскія баяры.
Буцька, Бутрась, Бутрук, Баўтрук, Бутраш…
32. БЯЛЯН (БА’69) – у значэньні “белы”.
Лянок, Бяльчук, Бялук, Бялут, Бельча, Бялай…

В

1. *ВАЖГІНТ — балцкае vaz + gin, gint “бараніць”;
— в. Важгінты Баранавіцкага р-ну Берасьцейшчыны.
Важка, Важуль, Гінтась, Важук, Важчук, Важ, Гінташ, Важар...
2. ВАЙДОТ — балцкае vaid “вадзіць”;
— сын вялікага князя Кейстута, князь наваградзкі, XIV ст.
Вайдась, Вайдук, Вайдар, Вайдзіла, Вайдаш...
3. ВАЛАДАР — “той, хто валадарыць, валодае”.
— Валадар Глебавіч, князь менскі й наваградзкі, XII ст.
Дарця, Уладзя, Дарук, Дораш, Волька, Вольдар, Дар, Вольдаш...
4. ВАЛЕНТА(-ЦІ)
(СС’65) — лацінскае Valens, Valentis “здаровы” < valere “быць здаровым”.
— Валеньці Ваньковіч, жывапісца, прадстаўнік рамантызму, XIX ст.
Волесь — гл. Валадар.
5. ВАСІЛЬ — грэцкае basileios “царскі, падобны да цара”.
— Васіль Вашчыла, кіраўнік крычаўскага паўстаньня, XVII ст.
Васілёк, Васілька....
6. ВАЦІСЛАЎ — чэскае vetsi; польскае wiencej “болей”.
— Ваціслаў Завейка, легендарны заснавальнік Ваўкавыску.
Славук; гл. ВАЦЛАЎ.
7. ВАЦЛАЎ — вытворная форма ад імя Венцлаў, Ваціслаў.
— Вацлаў Баршчэўскі, 1632 г.;
— Вацлаў Ластоўскі, адзін зь лідараў нацыянальнага адраджэньня напачатку XX ст.
Ваця, Вацюк, Вацусь, Вацюш, Вацаш...
8. ВАШЧАБОР (БА’69) — у значэньні “браць вашчыну; той, хто бярэ вашчыну”.
Вацюк, Вацук, Вашчук, Вяшчун, Вешча, Ваціла, Вашчыла...
9. ВЕЖА (БА’69) — легендарны волат-чараўнік.
Вежка, Вегась, Вяжук, Вежар, Вежур, Вежань...
10. ВЕНСЛАЎ — чэскае vetsi, польскае wiencej “больш”.
— Венслаў Дабрагоставіч, 1528 г., баярын слонімскі;
— Венслаў Пацэвіч, 1528 г., радунскі баярын.
Венка, Венась, Венусь, Вянук, Венар, Вен(а), Венча, Венаш...
11. ВЕРАС (БА’69) — ад назова зёлак, якія квітнеюць увосень.
— сын паэта Едруся Акуліна.
Верасок, Верусь, Верык, Верча, Верань, Верны, Вераш...
12. ВЕРБАШ (БА’69) — ад назова дрэва вярбы.
Вербась, Вярбук, Вербань...
13. ВІГАНД — балцкае vy “гнаць” + gand “чутка”.
— сын вялікага князя Альгерда, з 1387 году крэўскі валадар.
Вігась, Віжук, Віжань, Віжар, Вігаш, Вігань...
14. *ВІДЗІБОР — вёска ў Столінскім р-не Берасьцейшчыны.
Відзя, Відась, Відусь, Борусь, Відук, Відзь, Відаш, Відзень...
15. *ВІЗГАРД — балцкае vis “усё” + gird" “чуць”.
— вёска ў Воранаўскім р-не Гарадзеншчыны.
— гл. ВЕЖА і ВІГАНД.
16. ВІЛІМ (БА’69)
Вілько, Вілась, Вялук, Віль, Віліт, Вілаш, Вільча...
17. ВІНГАЛЬД — балцкае vin + gaud “слава”;
— князь полацкі, пскоўскі ды трубчэўскі, сын Альгерда (1325-99 гг.).
Вінгась, Вінук, Вінча, Галь(д), Вінаш, Гальдаш...
18. ВІНЦЭНТ — лацінскае Vincentius < Vincent “той, хто перамагае”;
— Вінцэнт Орда, 1670 г.;
— Вінцэнт Дунін-Марцінкевіч, пачынальнік новае беларускай літаратуры, XIX ст.;
— Вінцук Адважны, сьвятар ды паэта пачатку XX ст.
Вінцэсь, Вінцук, Вінчак, Вінак, Вінаш...
19. **ВІР — лацінскае vir “муж, мужчына”.
Вірця, Вірук, Вірчук, Вірча, Вірыла...
20. ВІТ — лацінскае vitus “праваднік, павадыр”;
— Віт Масевіч ды Віт Пацэвіч, 1528 г., ваўкавыскія баяры.
Вітушка, Вітка, Віташ... , гл. Вітаўт.
21. ВІТАЖЭНЕЦ — псэўданім Кастуся Каліноўскага.
Вітошка, Вітажук, Вітажэнь, Вітаж...
22. ВІТАЎТ — балцкае vy “гнаць, весьці” + taut “народ”;
— кароль Вялікага княства Літоўскага (1350 — 27.10.1430 г.), сын Кейстута; зь ягоным валадарствам нашая дзяржава дамаглася найвышэйшага культурна-эканамічнага росквіту і палітычнага аўтарытэту.
Вітась, Вітка, Вітунь, Вітук, Віт, Віташ...
23. ВІЦЕНЬ — князь Вялікага княства Літоўскага (кн. у 1293-1316 гг.), брат Гэдыміна, творца „Пагоні" — беларускага гэрбу.
гл. ВІТАЎТ.
24. ВІШЫМУТ — балцкае vies “плод” + mut “муціць”;
— з роду Булевічаў, князёў літоўскіх па правым беразе верхняе плыні Нёмана, XIII ст.
гл. ВЫШАСЛАЎ.
25. ВОЙНА — ад словаў “воін, ваяваць”;
— Война Юрэвіч ды Война Мастыка, баяры ваўкавыскія, XVI ст.;
— Чорны Война, пэрсанаж раману “Каласы пад сярпом тваім” У.Караткевіча.
Воясь, Воюсь, Войка, Вайчук, Ваяр, Воюш...
26. ВОЙСЛАЎ (ВАЙНІСЛАЎ) — ад словаў “ваяваць + слава”;
— Вайніслаў Савіч-Заблоцкі, паэта, XIX ст.
Славук; гл. ВОЙНА.
27. ВОЙТАШ — чэскае vVojtech.
— Войташ Пузовіч, 1541 г. Войтка, Вайцюк, Вайтук, Войтуль, Войтан...
28. ВОЙШАЛК — сын Міндоўга, князь наваградзкі, заснавальнік ВКЛ (1223-1268 гг.)
Воясь, Вайшэлак, Вой, Вайшук, Воюш...
29. **ВОЛТУШ
Вольцік, Вольця, Воля, Валюк, Ляхно, Воляш...
30. ВОЛЬСЕЙ — старажытна-гэбрайскае ‘elisa “Бог уратаваньне”;
— Вольсей Хвядзьковіч 1552 г., са шляхты Пінскага княства.
гл. ВОЛТУШ.
31. ВОЛЬХІМ — грэцкае Eleutheros “свабодны”;
— Вольхім Зенюковіч, 1590 г., шляхціч Менскага павету.
Альхім...
гл. ВОЛТУШ.
32. ВОЛЯН
— Андрэй Волян, мысьляр XVI ст.
гл. ВОЛТУШ.
33. ВОРША — легендарны беларускі баярын, пэрсанаж паэмы М.Ю.Лермантава.
Ворця, Варук, Воршуль, Воршань...
34. ВОЮШ (БА’69) — ад слова “ваяваць; той хто ваюе”.
гл. ВОЙНА.
35. *ВОЎЧАС — вёска ў Крычаўскім р-не Магілеўшчыны, згаданая ўпершыню ў 1609 годзе.
Воўця, Ваўцюк, Чашань, Воўк, Ваўчук, Вочат/нь...
36. *ВЫШАМІР — ад словаў “высока + мір”;
— вёска ў Рэчыцкім р-не Гомельшчыны.
Мірук, Мірча, Міраш, Мір...
гл. ВЫШАСЛАЎ.
37. ВЫШАСЛАЎ — ад словаў “высока + слава”;
— легендарны князь.
Славук, Высь, Выська, Вышук, Вышань, Выша...
38. ВЯЛЕС — бог жывёлагадоўлі й багацьця ў старажытных беларусаў.
гл. ВЯЛІЖ.
39. *ВЯЛІЖ — легендарны гутнік;
— места на Смаленшчыне. Велька, Вялюк, Вялін, Веліч, Вельча...
40. ВЯЛЬ (БА’69) — волат, прарадзімец ракі Вяльлі.
гл. ВЯЛІЖ.
41. ВЯСЛАЎ (СС’65) — ад словау “вяча, болей + слава”.
гл. ВАЦЛАЎ, ВЕНСЛАЎ.
42. ВЯЧКА — творная форма ад Вячаслаў: “вяча, болей + слава”;
— удзельны полацкі князь, XIII ст.
Веця, Вецік, Вячук, Вечань, Веча..

Г

1. ГАБРЫН, ГАБРЫЯЛ
— старажытна-гэбрайскае gabri’el “моцны муж + Бог”;
— Габрын Хадаковіч, 1541 г.;
— Габрыял Календа, 1671 г.
Габрык, Габрук, Габрусь, Габруш, Гацута, Габрута...
2. ГАДУН (БА’69) — у значэньні “гадаванае дзіцё”.
гл. ГОДЗІЎ.
3. ГАЙ — ад слова “гаіць”;
— легендарны варажбіт.
Гаёк, Гайко, Гайчук, Гаясь, Гаяш...
4. *ГАЙБУТ — вёска ў Баранавіцкім р-не Берасьцейшчыны.
гл. ГАЙ.
5. ГАЛЬЛЯШ — старажытна-гэбрайскае ‘eliyahu “Бог мой Ягвэ”; грэцкае Helias.
— Гальляш Навіцкі, 1649 г.;
— Гальляш Капіевіч, асьветнік, перакладчык, выдавец, паэта XVII - XVIII стст., значную ролю адыграў у гісторыі Расеі;
— Гальляш Леўчык, паэта міжваеннага часу, XX ст.
Галік, Галюк, Гальчык, Галь(л)яс, Галь, Гаяш...
6. *ГАЛЬШАН — в. Гальшаны Ашмянскага р-ну Горадзеншчыны, вядомая з XIII ст.
Гальшук, Гальча, Гольча, Гольша...
7. ГАНУШ (БА’69)
Ганік, Ганка, Ганась, Гануль, Ганіч, Ганча...
8. ГАРАЛЬД (СС’65) — старажытна-германскае Harald: here “войска” + waldan “кіраваць, уладарыць”.
Ралько, Ралюк, Гарук...,
гл. Гаркуша.
9. ГАРКУША — палкоўнік беларускага войска ў вайне з Масковіяй, XVII ст.
Гарчык, Гаркусь, Гаркун, Гарча, Гаркуш...
10. ГАРНАШ (БА’69) — ад слова “гарнашка” — рыцарскае ўзбраеньне.
Гарнік, Гарнук, Гарнась, Гарны...
11. ГАРЫСЛАЎ (БА’69) — ад словаў “гарэць + слава”.
Славук; гл. Гаркуша, Гарнаш, Гаслаў.
12. *ГАСЛАЎ — в.Гаслаўшчына Ляхавіцкага р-ну Берасьцейшчыны.
vГаська, Гасюк, Славук, Гасень, Гасань, Гасуль, Гасаш... , гл. Госьмір.
13. ГАСТЫН, ГУСТЫН — вытворная форма ад імя Аўгустын.
Гасьцік, Гасьцюк, Гастук, Гастась, Гастусь, Гасьцюль, Гасташ...
Веця, Вецік, Вячук, Вечань, Веча..
14. *ГАСЬЦІЛА, ГОСЬЦІШ (БА’69) — в.Гасьцілы Маладзечанскага р-ну Меншчыны.
гл. ГАСТЫН.
15. ГАШТОЛЬД — балцкае vgost +taut “народ”;
— маршалак надворны вялікага князя Вітаўта, XV ст.
Гась, Гашук, Гашта, Гашча...
16. ГАЯН (БА’69) — ад слова “гаіць”.
vЯнка, Янук, Януш;
гл. ГАЙ.
17. ГЭДЫМІН — балцкае ged + min “думаць”;
— вялікі князь Вялікага княства Літоўскага (1316- 41 гг.), заснавальнік дынастыі Гэдымінавічаў, што ў XIV- XVI стст. кіравала дзяржаваю. Ад ягоных сыноў паходзяць рады Галіцыных, Хаванскіх, Куракіных, Заслаўскіх, Трубяцкіх ды інш., польская каралеўская дынастыя Ягайлавічаў.
Гэдась, Гэдзь, Гэдзя, Гэдань, Гэдаш...
18. ГЕЛЬГУД — балцкае gel “шкадаваць,любіць” + gaud “слава”.
— герой паўстаньня 1863 года.
Гелька, Гельгусь, Гельгук, Гельгаш...
19. ГЕРАНІМ — грэцкае hieros “сьвяты” + onyma “імя”;
— Геранім Хадкевіч, кашталян віленскі, XVI ст.;
— Геранім Луцэвіч, сваяк Я.Купалы.
Герусь, Гарусь, Гарась(-ка), Ранік, Ранак, Ранук, Ранаш, Герча, Гераш...
20. ГЕРДАНЬ — балцкае gird “чуць”;
— князь літоўскі ды полацкі, сын полацкага князя Давыда Расьціславіча, (пам. у 1267 г.).
Гесь, Гердась, Герча, Гардук, Гардаш...
21. ГІНТАЎТ (БА’69) — балцкае vgin “бараніць” + taut “народ”.
Гінтась, Гінтук, Гінтуль, Гінча, Гінташ...
22. ГНЕВАР — скарбнік рагачоўскі, XVI ст.
Гнесь, Гнеўка, Гнявук, Гневаш...
23. *ГОДЗІЎ — міталягічны пэрсанаж, дух міру ды згоды;
— да 1976 г. хутар Годзіва ў Вілейскім р-не Меншчыны.
Годзя, Годзь, Дзіў, Годань, Годаш...
24. ГОЙША (БА’69) — ад словаў “гаіць; той, хто гоіць”.
Гойцік, Гайшук, Гойшак, Гайшун, Гаяш...
25. *ГОРВАЛЬД — легендарны князь;
— в. Горваль Рэчыцкага р-ну Гомельшчыны.
Горвась, Горвік, Гарук, Гарваш...
26. *ГОСЬМІР — в. Госьміра ў Сененскім р-не Віцебшчыны.
Госька, Гасюк, Госень, Госань, Госуль, Госаш...
27. *ГРУНВАЛЬД — вёска Ольштынскага ваяводзтва ў Польшчы, ля якое 15 ліпеня 1410 году войскі Вялікага княства Літоўскага ды Кароны разьбілі крыжакоў-тэўтонаў.
Рунька, Рунок, Рунік, (Г)Рунась, Рунак, Рунваль, (Г)Руналь, Рунаш...
28. **ГУДАМІР, ГУДЗІМІР — ад словаў “гудзець + мір”;
— гудамі сучасныя летувісы называюць беларусаў.
Гудка, Гудась, Гудань, Гуд, Гудаш...
29. ГУР'ЯН — старажытна-гэбрайскае gur “ільвяня”.
— Гур'ян Стэпановіч, 1578 г.
Гурка, Гурась, Гурык, Гур, Гурын, Гурэй, Гураш...

Д

1. ДАБРАГОСТ — ад словаў “дабро + госьць”.
— Дабрагост Нарбутовіч, 1496 г.
Добрык, Дабрусь, Дабрук, Добрась, Добры, Дабраш, Добруш, Добрань, Добча...
2. ДАБРЫЛА (БА’69) — у значэньні “добры”.
гл. ДАБРАГОСТ.
3. *ДАБУЖА — вёска ў Быхаўскім р-не Магілёўшчыны.
Добусь, Добась, Дабук, Добча, Добуж..
4. ДАВОЙНА — “які мае дачыненьне да вайны".
— ваявода полацкі, XVI ст.
Давой; гл. ВОЙНА.
5. ДАВЫД — старажытна-гэбрайскае david “любімы”.
— палкаводзец і дзяржаўны дзяяч Вялікага княства Літоўскага, стараста ў Гародні, забіты здраднікам у 1326 г.;
— Давыд Усяславіч, полацкі князь (1101-1128), сын Усяслава Чарадзея.
гл. ВОЙНА.
6. ДАМАН — лацінскае Damianus, магчыма, “прысьвечаны багіне Даміі”.
— Даман Шкут, 1591 г.;
— Даман Цэкалік, 1665 г.
Домась, Домусь, Дамас(ь), Дамчук, Доман, Домуль, Домуць, Дамаш, Дамаскан...
7. ДАМІНІК — лацінскае Dominicus: dies dominicus “дзень божы (нядзеля)”.
— Дамінік Юршыч, 1567 г.;
— Дамінік Стафановіч, музыка, настаўнік Станіслава Манюшкі, XIX ст.;
— Дамінік Луцэвіч, бацька Я.Купалы.
Домка, Дамась, Домусь, Дамук, Домча, Дамаш...
8. ДАМІЯН — лацінскае Damianus, магчыма, “прысьвечаны багіні Даміі”.
— Даміян Глумовіч, магілёўскі шляхціч, XVIII ст.
Янка; гл. ДАМАН.
9. ДАНАТ, ДАНУТ (СС’65) — лацінскае Danatus “падараваны, аддадзены”.
Данік, Данюк, Данук, Данец, Данусь, Дан, Данека...
10. ДАНІЛА — старажытна-гэбрайскае dani-‘el “Бог мой судзьдзя”.
— Даніла Гаўрыловіч, 1528 г.;
— Даніла Загорскі-Вежа, стары князь у рамане У.Караткевіча “Каласы пад сярпом тваім”.
Данук, Данчык; гл. ДАНАТ.
11. ДАЎМОНТ — балцкае daug “багата” + mani “думаць”.
— князь нальшчанскі ды пскоўскі, брат Тройдзеня, памёр 20.05.1299 г.
Даўмонка, Домусь, Домча, Даўмон, Дамаш...
12. ДАЎНАР (БА’69) — балцкае daug “багата” + nor “хацець, жадаць”.
Дзёнька, До(ў)нік, Дзёнік, До(ў)нась, Доўнак, Даўнаш, Доўча...
13. ДЗЕЙ — грэцкае Zeus, Dios “Зеўс”;
— ад словаў “дзеіць, рабіць;
— Дзей, месьціч рэчыцкі, XV ст.
Дзейка, Дзёнька, Дзёнік, Дзяюк, Дзяяр, Дзень, Дзеяр...
14. ДЗІВАСІЛ — ад словаў “дзіва + сіла, моц”;
— з назову зёлак.
Дзівік, Дзівась, Дзівук, Дзіваш, Дзіўча, Дзіў, Сілаш...
15. ДЗІГАЛЬД — балцкае dug + gaud “слава”.
— пасол вяліката князя Вітаўта, XIV ст.
Дзісь, Дзіга, Дзіжук, Дзіжань...
16. **ДЗІДАН — ад слова “дзіда” — кап’ё.
Дзідка, Дзісь, Дзідук, Дзідась, Дзідуль, Дзід, Дзідаш...
17. ДЗЬВІН — легендарны князь.
Дзьвінчык, Дзьвісь, Дзьвінча, Вінук, Вінаш...
18. ДОБАР — ад слова “добры”.
— браслаўскі баярын, XVI ст.
Добрык, Добрусь, Добча, Добыш...
19. ДОЛМАТ — лацінскае Dalmatius “жыхар Далмацыі”.
— Долмат Андраевіч, 1528 г.
Далёк, Даля, Далюк, Долмусь, Долмась, Дом(у)ась, Далмаш...
20. ДОРАШ — грэцкае Dorotheos: doron “дарунак” + theos “Бог”.
— Дораш Жураўлевіч, 1540 г.
Дарошак, Дорась, Дарусь, Дорка, Дарашчук, Дорах...
21. ДОЎГІРД — балцкае daug “багата” + gird “чуць”.
— ваявода віленскі, XVII ст.
Доўжык, Даўжук, Доўгаль, Доўгань, Доўгаш, Доўча;
гл. ГЕРДАНЬ.
22. ДРОБЫШ (БА’69) Дробась, Дробча, Дробань, Дробцік, Дробны...
23. ДУГАН
— Ільінскі, 1589 г.
Дужык, Дужы, Дужань...
24. **ДУЖАМІР — ад словаў “дужы + мір.
гл. ДУГАН.
25. ДУМА
— Дземьяновіч, рэчыцкі скарбнік, 1567 г.
Думка, Думук, Думча, Думань, Думаш...
26. ДЫМВІД (БА’85) — грэцкае Diomedes: dios “падобны да Бога” + medo “клапаціцца, апекавацца”.
Відка, Відась, Дымусь, Дымук, Відук, Відзіч, Відаш, Дымча...

Е

1. ЕЎЛАШ — грэцкае Eulampios: eu “добра” + lampo “сьвяціць”.
— Еўлаш Івановіч, 1596 г.;
— Еўлаш Сідаровіч, 1650 г.
Ласік, Ласька, Еўлась, Лашук, Ланук, Еўлань, Яўлан...

Ж

1. *ЖАГУН — в. Жагуні Шчучынскага р-ну Горадзеншчыны.
Гоцік, Гот, Жагук, Жагунь, Жагота...
2. *ЖЫБАРТ, ЖЫБУРТ
— в. Жыбарты Дзятлаўскага р-ну Горадзеншчыны.
Жыбук, Жыбунь, Жыбуль, Барташ, Бурцік, Буртань, Бурталь...
3. ЖЫВАДАР (БА’69) — ад словаў “жыцьцё + дар”. Жыўка, Жывік, Жывук, Дарук, Дар, Жывень, Дарча, Дараш...
4. ЖЫВІНБУД — легендарны князь Вялікага княства Літоўскага.
гл. ЖЫВАДАР, БУДА.
5. ЖЫВОР (БА’69) — ад словаў “жыць, жыцьцё”.
гл. ЖЫВАДАР.
6. ЖЫГІМОНТ — лацінскае Sigismundus; старажытна-германскае sigu “перамога” + mand “абарона”.
— Жыгімонт Кяйстутавіч, вялікі князь літоўскі з 1432 г., меншы брат Вітаўта (памёр у 1440 г.).
Гісь, Жыгук, Жыгун, Жыгайла, Жыгань...
7. ЖЫЖАЛЬ — у беларускай міталёгіі бог агню ды апякун рамёстваў, найперш кавальскага.
Жалька, Жалюк, Жалей, Жаль, Жыга, Жыгунь...
8. ЖЫЦЕНЬ — вобраз у старадаўніх павер'ях беларусаў, гаспадар поля.
Жычка, Жычак, Жыць, Жычань, Жыў...

З
1. ЗАН (БА’ 82) — грэцкае Zenon “Зеўсаў; падобны да Бога”.
Занік, Занусь, Занась, Занук, Занаш, Зань, Заньча...
2. ЗАРЫЯН — Даленга-Хадакоўскі, славяназнаўца, пачынальнік усходнеславянскае архэалёгіі, фальклярыстыкі, этнаграфіі і дыялекталёгіі, XIX ст.
Зорык, Зорусь, Зорка, Зарук, Зорча, Зарыяш...
3. ЗАСІМ — грэцкае Zosimos < zonnymi “падпаясвацца”.
— Засім Сьцепановіч, 1592 г.;
— Засім Андросаў, 1769 г.
гл. СЫМОН.
4. ЗВОН — магілёўскі месьціч, XVIII ст.
Звонік, Звончык, Званчук, Званар, Звонча, Зьвей...
5. ЗЬЛЕБАЖ — магілёўскі шляхціч, 1776 г.
Божык, Бажук, Богча, Бож, Бажэй...
6. ЗЬМІЦЕР — грэцкае Demetrios “што мае дачыненьне да Дэмэтры, багіні земляробства ды ўрадлівасьці”.
— Зьміцер Жаўнер, 1746 г.;
— Зьміцер Жылуновіч, пісьменьнік і палітычны дзяяч, XX ст.
Зьмітрок, Зьмітрык, Зьмітрук, Зьмітра...
7. ЗЯНОН — грэцкае Zenon “Зеўсаў; падобны да Бога”.
— Зянон Федаровіч, 1589 г.;
— Зянон Пяткевіч, пісьменьнік, публіцысты XIX - XX ст.;
— Зянон Пазьняк, вядомы культурны ды палітычны дзеяч сучаснасьці.
Занько, Зянко, Занька, Занук, Зянук, Зань, Занец, Занаш, Зянута...

I

1. ІГНАТ — лацінскае Ignatius < igneus “агнявы”.
— Ігнат Кузьміч, 1528 г.;
— Ігнат Іеўлевіч, педагог XVII ст.;
— Ігнат Дамейка, удзельнік паўстаньня 1863 г., вядомы навуковец, нацыя
нальны герой Чылі, XIX ст.
Ігнась, Ігналь, Гнатка, Ігнаш...
2. ІМПОЛЬ (БА’'82) — грэцкае Hippolytos: hippos “конь” + lyo “разьвязваць, распрагаць”.
— пэрсанаж раману В.Адамчыка “Чужая бацькаўшчына”.
Полька, Палюк, Гіполь...
3. ІСКАР (БА’69)
гл. КАРОЛЬ.

К

1. КАЗІМІР — ад словаў “прадказваць, вяшчаць + мір”.
— Казімір Півавар, 1698 г.;
— Казімір Нарбут, філёзаф XVIII ст.;
— Казімір Сваяк, сьвятар і паэта міжваеннага часу, XX ст.
Казік, Казя, Казько, Казюк, Казаш...
2. КАЛІНА — грэцкае Kallinikos: kalli “добры, цудоуны” + nikao “перамагаць”.
— Каліна Давыдовіч ды К.Сіркгуцэвіч, 1567 г.;
— Каліна, пачынальнік . роду Тышкевічаў.
Лянок, Калінка, Калінік, Калінец, Калінша...
3. КАМІЛ (СС’65) — лацінскае Kamillus “рымскае радавое імя”.
4. КАРАНАТ (СС’65) — лацінскае coronatus “вянчаны” < corono “вянчаць”.
гл. КАРОЛЬ.
5. КАРОЛЬ — старажытна-германскае Carlmann: Carl “мужны, мужчына” + тап “чалавек”; лацінскае Carolus.
— Кароль Андраевіч, 1552 г.;
— Кароль Урсын Нямцэвіч, удзельнік паўстаньня 1830-31 гг. на Беларусі, аўтар успамінаў.
гл. КАРУСЬ.
6. КАРУСЬ — творная форма ад імя Кароль.
— Карусь Каганец, паэта, адзін з пачынальнікаў Беларускае Сацыялістычнае Грамады, XX ст.
Каролік, Каралюк, Каральчук, Каралец, Карусь, Каруш, Коршак, Корша...
7. КАРЫБУТ — балцкае kar “вайна”.
— сын Альгерда, пачынальнік роду князёў Вішнявецкіх.
Буцька, Буцюк, Буташ...
8. КАРЫЯТ — балцкае kar “вайна”.
— сын Гэдыміна, з 1340 году князь наваградзкі.
гл. КАРОЛЬ.
9. КАШПАР — грэцкае Caspares з санскрыту gadaspa “майстра, настаўнік”.
— Кашпар Доукгірдавіч, 1528 г.;
— Кашпар Бекеш, гарадзенскі асьветнік ды вальнадумца XV ст.;
— Кашпар Бароўскі, жывапісца пачатку XIX ст.
— Касік, Касюк, Касьпярук, Каспар, Касьпер, Касар, Кашпайла...
10. КАСТУСЬ — лацінскае constant “пастаянны, нязьменны”.
— Кастусь Астроскі, выдатны палкаводзец, гэтман найвышэйшы ды сябра паноў-рады Вялікага княства Літоўскага, XVI ст.;
— Кастусь Каліноўскі, кіраўнік паўстаньня 1863-64 гг. на Беларусі;
— Кастусь Езавітаў, генэрал, міністар Беларускае Народнае Рэспублікі, XX ст.
Кастусёк, Касьцюк, Касьцюшка, Касташ...
11. КАЯТАН — лацінскае Caietanus “жыхар Каеты, крэпасьці ў Італіі”.
— Каятан Марашэўскі, першы беларускі драматург, XVIII ст.;
— Каятан Касовіч, усходазнаўца, адзін зь першых санскрытолягаў Расеі, XIX ст.
— Каятан Луцэвіч, сваяк Я.Купалы, XIX ст.
Танок, Каятук, Кай, Кайтан, Танаш...
12. КЕЙСТУТ — сын Гэдыміна, вялікі князь Вялікага княства Літоўскага, бацька Вітаўта, забіты ў 1382 г.
гл. КАСТУСЬ.
13. КІРЫЛА — грэцкае Kyrillos < kyrios “уладар, гаспадар”.
— Кірыла Тураўскі, асьветнік XII ст.;
— Кірыла Анікіевіч, краязнаўца, этнограф, архэоляг XIX ст.;
— Кірыла Скарабагаты, артыст балету, XVIII-XIX стст.
Кірык, Кірук, Кірэй, Кір, Кір’ян, Кірша...
14. КМІТА — ад слова “кмет” — ваяр, селянін.
— Кміта Бластус, выдавец і паэта, кіраўнік Любчанскае друкарні, XVII ст.
Міцік, Міцюк, Кміт, Кмей...
15. КОНАН — грэцкае Konon “імя некалькіх праваслаўных грэкаў, паходжаньне цьмянае”.
— Конан Грудзіна, 1592 г.;
— Конан Крэйдзік, 1739 г.
Кананок, Канончык, Канонік, Кананчук, Кананю(у)к, Кананец, Канаш, Конаш...
16. **КОРД — старабеларускае “кароткі меч”.
Кордзік, Кордась, Кардук, Кордзень, Кордан, Кардаш, Кордаш...
17. КОРНУТ (СС’65) — лацінскае cornu “рог”; Cornutus “імя рымскага філёзафа I ст.н.э.”.
гл. КОРСАК.
18. КОРСАК — Тамашэвіч, лідзкі шляхціч, XVIII ст.
Сачык, Корча, Карсей, Корсань...
19. КОХАН — ад слова “кахаць”.
— Кохан Галыніч, абаронца наваградзкага замку, 1528 г.
Косік, Кашук, Кахайла, Кохач, Кохаш...
20. КРЫШТАП — грэцкае christophoros “той, што нарадзіў Хрыста’ — эпітэт места Бэтлеему.
— Крыштап Дарагастайскі, дзяржаўны дзяяч Вялікага княства Літоўскага, аўтар “Гіпікі” — першага ў Рэчыпаспалітае дапаможніка па конегадоўлі;
— Крыштап Радзівіл, гэтман Вялікага княства Літоўскага, XVI ст.
Рыска, Крыстук, Крыстусь, Крыштук, Рысь, Рысей, Крыштаф...
21. **КРЭЎ, КРЭВА, КРЭВІД, КРЭ(Ў)ЛАД, КРЭ(Ў)ДАР, КРЭ(Ў)БАР — крэўны;
— крывічы, імя аднога са славянскіх плямёнаў, што ўтварылі беларускі народ.
Крэўчык, Крэўча, Крывіч, Крэваш
22. *КУШЛЯН — в. Кушляны Смаргонскага р-ну Горадзеншчыны.
Лянік, Лянок, Кушча, Кушчык, Кушыч, Кушчань...

Глядзіце таксама

Беларускі іменьнік. Прадмова
Беларускі іменьнік. Жаночыя імёны
Беларускі іменьнік. Мужчынскія імёны Л-Я.

Цэтлікі (тэгі)

| беларускія імёны |

julcik, 13.06.07 23:34

Адзнакі: 5.00/5.00 [1]

Няма каментараў да гэтага артыкула

Перайсці:

У артыкулах захаваны правапіс аўтара. Тэксты выкладзеныя ў азнаямленчых мэтах. Калі знаходжанне пэўнага тэксту ў нашай бібліятэцы парушае Вашыя аўтарскія правы - калі ласка, паведамце пра гэта па адрасе dzietki@gmail.com і мы тэрмінова прыбяром тэкст з сайту.
© "Нашыя дзеткі", 2006-2010. Усе правы абароненыя. Выкарыстанне матэрыялаў у камерцыйных мэтах ЗАБАРОНЕНАЕ. Пры некамерцыйным выкарыстанні матэрыялаў спасылка на сайт "Нашыя дзеткі" абавязковая.
Па ўсіх пытаннях лістуйце нам!